Dziś Unia Europejska przyjęła dyrektywę o ochronie osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii. Ta dyrektywa to efekt wieloletniej pracy organizacji i instytucji działających na rzecz sygnalistów, a także osób zgłaszających nieprawidłowości. Jest to bezsprzecznie przełomowy i ważny moment w historii ochrony sygnalistów!

Kraje członkowskie mają dwa lata na wdrożenie przepisów i to od nich będzie zależało jak szeroka będzie ochrona w poszczególnych krajach.

Fundacja im. Stefana Batorego, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Instytut Spraw Publicznych oraz Związek Zawodowy Solidarność ’80 przygotowały projekt ustawy zbieżny z postanowieniami dyrektywy. Został poddany społecznym konsultacjom społecznym, recenzowali go eksperci. Jest to dokument niemal gotowy do uchwalenia. Może być podstawą wdrożenia przepisów unijnej dyrektywy.

Tekst obywatelskiego projektu ustawy o ochronie sygnalistów.
Tekst dyrektywy w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.

Czas na kompleksową ochronę sygnalistów również w Polsce! Raport Gnębieni, podziwiani i… zasługujący na ochronę przygotowany przez Fundację Batorego pokazuję, że opinia publiczna w Polsce w większości opowiada się za zmianami.

Jakie są najważniejsze postanowienia dyrektywy?

Nowe przepisy pozwolą sygnalistom bezpiecznie przekazywać informacje wewnątrz organizacji lub do zewnętrznych organów, powołanych do wyjaśniania potencjalnych nieprawidłowości. Wzmocnione zostanie prawo do zawiadamiania mediów o zagrożeniach dla dobra publicznego. Dyrektywa zabrania represji i wprowadza zabezpieczenia pozwalające chronić sygnalistów przed zawieszeniem w pracy, zdegradowaniem czy zastraszaniem. Chronione będą również osoby pomagające sygnalistom.

Nowe środki wsparcia to m.in. dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej, gwarancja anonimowości, ochrona przed oskarżeniami o pomówieniami i naruszenie dóbr osobistych, mechanizm wynagradzania i odszkodowań dla sygnalistów zwalnianych z pracy oraz pozostających w sporze sądowym związanym ze zgłoszonymi przez nich nadużyciami.

Polecamy również dokument przygotowany przez Transparency International, który zawiera analizy i rekomendacje  mogące pomóc państwom członkowskim przygotować w ich krajach prawo, które będzie skutecznie chroniło sygnalistów i wspieradzło przeciwdziałanie korupcji.